Pułtusk – Bazylika Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny, Magdalenka i Wieża Ratuszowa

Bazyliki kolegiackiej Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Pułtusku - Widok ogrodzenie oraz fasadę budynku
Udostępnij!
5/5 (ocen: 11)

Bazylika Kolegiacka Zwiastowania NMP nazywana przez wielu klejnotem Pułtuska, kościół p.w. św. Marii Magdaleny oraz Wieża Ratuszowa uznawana za średniowieczny rodowód miasta.

To kolejne zabytki jakie chcieliśmy przedstawić podczas dzisiejszej wycieczki po Pułtusku. Dotychczas przybliżyliśmy trochę historii miasta, opowiedzieliśmy o atrakcjach Pułtuska i o znajdującym się tutaj Zamku Biskupim. Zapraszamy na dalszy ciąg zwiedzania Wenecji Mazowsza.

Bazylika Kolegiacka Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Pułtusku

Bazylika Zwiastowania NMP w Pułtusku umiejscowiona jest w północnej części rynku. Pierwotnie jednonawowa, następnie rozbudowana o cztery kaplice i dwie wieże, zbudowana została w stylu gotyckim w połowie XV w. Jej fundatorem był biskup Paweł Giżycki. W roku 1449 za czasów papieża Mikołaja V kościół został mianowany kościołem kolegiackim, natomiast w roku 1974 bazyliką mniejszą. Świątynię przebudowano w stylu renesansowym ok. 1560 r. Fundatorem tej przebudowy był biskup Andrzej Noskowski, autorem natomiast pochodzący z Wenecji architekt – Jan Baptysta.

Jan Baptysta i Kościół Najświętszej Maryi Panny w Pułtusku 

Wykorzystując stare mury, zaprojektował podłużną bazylikę. Nawa główna wraz z prezbiterium pokryte zostały wspólnym sklepieniem kolebkowym, zdobionym setkami bukietów kwiatowo – roślinnych, które układają się w geometryczne wzory. Ta piękna polichromia została z biegiem lat zamalowana i zatynkowana (prawdopodobnie w trakcie któregoś z remontów). Odsłonięto ją ponownie dopiero w roku 1994, co wzbudziło ogromną sensację. Sklepieniu nadano nazwę „sklepienie pułtuskie” i powtórzono w innych świątyniach w województwie. Jednak Bazylika Kolegiacka Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Pułtusku pozostaje bezkonkurencyjna.

"Sklepienie Pułtuskie" - w sklepieniu kolegiaty w Pułtusku odkryto unikalne renesansowe polichromie
Bazylika Kolegiacka Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny – ołtarz

Jan Baptysta stworzył także w latach 1553-1554 kaplicę grobową biskupa Noskowskiego – obecnie jest to kaplica Najświętszego Sakramentu. Zbudowana została na planie kwadratu, przykryta kopułą, na jej ścianach podziwiać możemy freski z XVI w. Wewnątrz znajduje się grobowiec biskupa Noskowskiego.

Obok elementów gotyckich i renesansowych, w kolegiacie zachowało się barokowe wyposażenie wnętrza z XVII i XVIII w. Jego fundatorem byli dwaj kolejni biskupi Ludwik Załuski oraz Hilary Szembek.  Barokowy ołtarz główny pochodzi z XVII w. natomiast ołtarze boczne, stalle kanoników i ambona z XVIII w.

Warty uwagi jest wystający ze ściany kamień znajdujący się na prawo od wejścia do kolegiaty. Przypomina swoim kształtem ludzką głowę. Zdaniem jednych jest to głowa pogańskiego bożka. Są też tacy, którzy twierdzą, iż jest to głowa bandziora, który zakradł się do świątyni przez wąziutkie okienko, chcąc ukraść cenne kielichy i monstrancje. W czasie, kiedy próbował wydostać się na zewnątrz, wraz ze swoim łupem, ściany bazyliki zacisnęły się, a złodziej został w murach już na wieki.

Kamienna głowa w ścianie kolegiaty w Pułtusku

Kaplica św. Marii Magdaleny

Od południowej strony rynek zamyka okrągła kaplica św. Marii Magdaleny, która potocznie zwana jest Magdalenką, renesansowy kościół powstały w pierwszej połowie XVI wieku. To niezwykle rzadki w Polsce przykład wolno stojącej świątyni na planie koła. Do chwili zbudowania Kolegiaty, pełniła funkcję kościoła parafialnego. W roku 1944 została całkowicie zniszczona. Odrestaurowano ją w latach 1946 – 1951. Obecnie pełni funkcję pierwotnego przeznaczenia. Z uwagi na to, że jest to obiekt bardzo urokliwy, zakochani często wybierają właśnie tę świątynię na miejsce zawarcia związku małżeńskiego.

Wieża Ratuszowa na rynku w Pułtusku

Wieża Ratuszowa wybudowana w XV w. na planie kwadratu w centralne części rynku. Spełniała zarówno funkcję obronną, jak i sądowo-penitencjarną. Na przestrzeni XV i XVI w. stopniowo ją podwyższano, aż osiągnęła wysokość ponad 30 metrów, jednak kolejne kondygnacje stawiano na planie ośmiokąta. W roku 1797 mieścił się w niej areszt tymczasowy, natomiast w roku 1880 swoją siedzibę miała tutaj Ochotnicza Straż Ogniowa. W trakcie II wojny światowej wieża wraz z remizą uległy częściowemu zniszczeniu, o czym wspominaliśmy już w pierwszej części.

Remiza została rozebrana w latach 1947-1949. Wieża wyremontowana została według projektu Mieczysława Rzepeckiego. W roku 1964 zorganizowano tu Muzeum Regionalne w Pułtusku, które odwiedzać możemy do dnia dzisiejszego. Oglądać możemy w nim odłamki meteorytu, który eksplodował w okolicy Pułtuska 30 stycznia 1863 r. Przeczytać o tym zjawisku możemy w artykule Pułtusk – zwiedzamy Wenecję Mazowsza. Oprócz wizyty w Muzeum Regionalnym, możemy zwiedzić samą Wieżę, a z siódmej kondygnacji, przy użyciu lunety podziwiać panoramę tego pięknego miasta.

Obecnie u stóp wieży, prowadzona jest adaptacja starych piwnic ratusza. Są one łącznikiem pomiędzy Wieżą Ratuszową a budynkiem samego ratusza. Pomieszczenia mają zostać przekształcone na sezonową kawiarnię.

Zapraszamy Państwa do zapoznania się z naszymi wszystkimi artykułami o Pułtusku:





Podobało się? Zasubskrybuj i bądź na bieżąco:


Scroll to Top